Επτά χρόνια μετά…

Επτά χρόνια μετά τη δημιουργία της συλλογικότητας του Σπόρου, είναι μια καλή στιγμή να κάνουμε έναν σύντομο απολογισμό και να ενημερώσουμε για τα επόμενα σχέδιά μας.

Ξεκινήσαμε με την επιθυμία να στηρίξουμε έμπρακτα το κίνημα των Ζαπατίστας διακινώντας τον καφέ των παραγωγών του και με την πρόθεση να πειραματιστούμε σε έναν άλλο τρόπο κάλυψης των αναγκών μας, βασισμένο στην ισοτιμία και τη συνεργασία. Επιλέξαμε το σχήμα μιας ανοιχτής και πολυπληθούς συλλογικότητας, συμμετέχοντας όσο το δυνατόν πιο ισότιμα στη λήψη των αποφάσεων και στις ευθύνες του εγχειρήματος, χωρίς ιεραρχίες και «ειδικούς», προσφέροντας από τον ελεύθερο χρόνο μας. Και έτσι συνεχίζουμε μέχρι και σήμερα.

Από τότε, ο Σπόρος έχει αναπτυχθεί σημαντικά, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Από τη διακίνηση χέρι χέρι των λίγων πακέτων καφέ που έφταναν σε μας με το ταχυδρομείο, φτάσαμε στην εισαγωγή κοντέινερ με καφέ απευθείας από τους ζαπατιστικούς συνεταιρισμούς. Η ποσότητα του καφέ που διακινείται σε ετήσια βάση έχει φτάσει τους οκτώ περίπου τόνους, κάτι που σημαίνει μεταξύ άλλων ότι, πλέον της τιμής αγοράς, που έχει ήδη αυξηθεί σημαντικά, επιστρέφουμε 8.000 ευρώ ετησίως για τη ενίσχυση των αυτόνομων ζαπατιστικών δομών. Εδώ και δύο χρόνια συμμετέχουμε στην απ’ευθείας εισαγωγή ζάχαρης από το κίνημα των Χωρίς Γη της Βραζιλίας (MST). Παράλληλα, διευρύναμε το εύρος των προϊόντων που διακινούμε, μέσω αντίστοιχων ευρωπαϊκών δικτύων αλληλέγγυου εμπορίου, και κυρίως μέσα από τη συνεργασία μας με τον ιταλικό κοινωνικό συνεταιρισμό Libero Mondo.

Από μερικούς φίλους και παρέες γνωστών εκτός Αθηνών, ο κύκλος των συλλογικοτήτων, ομάδων ανθρώπων και μικρών καταστημάτων που με τον τρόπο τους και με τα δικά τους χαρακτηριστικά παίρνουν μέρος σε αυτή τη διαδικασία διακινώντας τα προϊόντα του Σπόρου, αυξήθηκε αλματωδώς, καλύπτοντας πλέον σχεδόν όλη τη χώρα. Φτάσαμε στο ιδιαίτερα ευχάριστο σημείο να καλωσορίσουμε τα τελευταία δύο χρόνια «αδελφάκια» του Σπόρου στη Θεσσαλονίκη (Σ.ΠΑ.ΜΕ.), στα Χανιά (Terra Verde) και στο Ηράκλειο Κρήτης (Εμείς και ο Κόσμος).

Η διερεύνηση και άλλων πρακτικών της αλληλέγγυας οικονομίας μέσα από τον Σπόρο, έδωσε και αυτή τους δικούς της καρπούς. Το καλάθι μάς έφερε κοντά σε μικρούς αγωνιζόμενους παραγωγούς του ελλαδικού χώρου, προϊόντα των οποίων πλέον διακινούνται και από το Σποροχώρο, ενώ η ιδέα επεκτάθηκε σε αρκετούς ακόμη χώρους ανά την Ελλάδα. Το μικρό χαριστικό παζάρι που ξεκινήσαμε στο πατάρι, ως μια έμπρακτη κριτική στην κατανάλωση, ενηλικιώθηκε και εμπλουτίστηκε με νέο κόσμο, δημιουργώντας τον «Σκόρο». Η επαφή μας με παραδείγματα εργατικών κολεκτίβων στο εξωτερικό, έδωσε το έναυσμα σε κάποιες από εμάς να ξεκινήσουν το καφενείο-κολεκτίβα εργασίας «το Παγκάκι».

Αυτή η ευχάριστη διεύρυνση του Σπόρου, όμως, μας οδήγησε τα τελευταία χρόνια σε μια σειρά προβληματισμών. Η συνεχής ανάπτυξη του δικτύου διακίνησης και οι ο αυξανόμενος φόρτος εργασίας που αυτή συνεπάγεται μας έφερε σε μια δυσχερή κατάσταση, δεδομένης και τη συνειδητής «μη-επαγγελματικής» οργάνωσής μας. Περισσότερο κόπο καταβάλλαμε για να ανταποκριθούμε στις πρακτικές ανάγκες παρά στην ποιοτική και πολιτική εμβάθυνση αυτού που κάνουμε. Παράλληλα, ο Σπόρος είχε ξεπεράσει το σημείο της οικονομικής βιωσιμότητας, με το αποθεματικό του να μεγαλώνει σε μια συγκυρία όπου η ανεργία και οι απάνθρωπες συνθήκες εργασίας παίρνουν διαστάσεις επιδημίας. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα δύσκολο δίλημμα: Από τη μία, αναγνωρίζαμε την ανάγκη να στηριχθεί η επέκταση της πρακτικής του αλληλέγγυου εμπορίου στον ελλαδικό χώρο. Από την άλλη, τα χαρακτηριστικά και η φυσιογνωμία του Σπόρου δεν συνέβαλαν προς αυτή την κατεύθυνση και θέλαμε να τα διατηρήσουμε.

Έτσι, ύστερα από μια πολύμηνη διαδικασία εσωτερικής διαβούλευσης, καταλήξαμε στον σχηματισμό μιας παράλληλης εργασιακής κοοπερατίβας, στελεχωμένη από μέλη του Σπόρου, που θα αναλάβει την πρακτική διεκπεραίωση των logistics (εισαγωγές, μεταφορές, αποστολές δεμάτων, λογιστικές υποχρεώσεις κ.ά.), την υποστήριξη του διευρυνόμενου δικτύου διακίνησης προϊόντων αλληλέγγυου εμπορίου στον ελλαδικό χώρο, αλλά και την άμεση σχέση και με άλλους συνεταιρισμούς παραγωγών, με απ' ευθείας εισαγωγή και μελλοντικά την μεταποίηση και άλλων προϊόντων. Ο μη-κερδοσκοπικός συνεταιρισμός “Συν-Άλλοις” λειτουργεί ήδη από τον Σεπτέμβριο, με στόχο να αποτελέσει την υλική βάση πάνω στην οποία θα μπορέσουν να ξεπηδήσουν όλο και περισσότερα εγχειρήματα αλληλέγγυου εμπορίου στη χώρα μας, με βάση τις αρχές και τα χαρακτηριστικά που έχει θέσει ο Σπόρος. Είναι, επίσης, η δική μας πρόταση απέναντι στο ζοφερό εργασιακό τοπίο των ημερών μας, για μια εργασία δημιουργική, ισότιμη και με κοινωνικό νόημα.

Η συλλογικότητα του Σπόρου συνεχίζει το ταξίδι της, οραματιζόμενη πάντα μια άλλη κοινωνία από αυτή που σήμερα καταρρέει, όπου θα κυριαρχούν η αλληλεγγύη, η συνεργασία και ο αλληλοσεβασμός. Απέναντι στην επίθεση που οι ζωές μας δέχονται καθημερινά, προτεραιότητά μας το επόμενο διάστημα θα είναι η δικτύωση με όλα τα άλλα εγχειρήματα αλληλέγγυας οικονομίας, που τελευταία αναπτύσσονται ραγδαία στον ελλαδικό χώρο, ώστε όλοι και όλες μαζί να ενισχύσουμε την αυτονομία μας, να χτίσουμε έναν ιστό κοινωνικής αλληλεγγύης. Θέλουμε να διερευνήσουμε και να σπείρουμε και άλλες πρακτικές αλληλέγγυας οικονομίας, ευχόμενοι να φυτρώσουν και να μεγαλώσουν και αυτές. Σε αυτό το ταξίδι, που δεν άρχισε χτες ούτε θα τελειώσει αύριο, ευχόμαστε να βρεθούμε μαζί ως συνταξιδιώτες!