Σχετικά με την αύξηση των τιμών πώλησης του καφέ

[ Το παρακάτω κείμενο με τους συνοδευτικούς πίνακες και γραφήματα μπορείτε να το βρείτε εδώ. ]

Από τον Σεπτέμβρη του 2011, οι τιμές πώλησης του καφέ φίλτρου και εσπρέσο των Συνεταιρισμών «Ο Σπόρος» και «Συν-Αλλοις» αυξήθηκαν σημαντικά. Καθώς οι αυξήσεις αυτές έρχονται σε μια πολύ δύσκολη οικονομική συγκυρία για όλους και όλες, νιώθουμε την ανάγκη να αναλύσουμε πιο διεξοδικά απ' ό,τι συνήθως την τιμή πώλησης του καφέ που εισάγουμε από τον ζαπατιστικό συνεταιρισμό Ssit Lequil Lum και επεξεργαζόμαστε και διακινούμε στην Ελλάδα.

Τον περασμένο Ιούλιο, έφτασε στα χέρια μας η νέα εισαγωγή καφέ από την Τσιάπας. Από τα τέλη Αυγούστου, ο καφές φίλτρου και εσπρέσο προέρχεται από αυτή τη νέα εισαγωγή, για την οποία πληρώσαμε στους παραγωγούς μια πολύ αυξημένη τιμή αγοράς. Το γεγονός αυτό αποτελεί και τον αποκλειστικό λόγο που αυξήσαμε την τιμή πώλησης, όσο το δυνατό λιγότερο μπορούσαμε. Ο καφές για μπρίκι Brikada, τον οποίο συνεχίζουμε να ψήνουμε από παλαιότερη εισαγωγή, εξακολουθεί να πωλείται στην ίδια τιμή.

Πιο συγκεκριμένα, η τιμή αγοράς του καφέ από τον συνεταιρισμό Ssit Lequil Lum ήταν φέτος 4,80 ευρώ/κιλό, ενώ το 2009 που κάναμε την προηγούμενη εισαγωγή ήταν 2,80 ευρώ/κιλό, μια αύξηση δηλαδή της τάξης του 70%. Η τιμή αυτή καθορίστηκε από κοινού με τους ζαπατιστικούς συνεταιρισμούς καφέ και τις υπόλοιπες συλλογικότητες που διακινούν τον καφέ στην Ευρώπη. Κύριος λόγος της σημαντικά αυξημένης τιμής αγοράς, πέρα από την πάγια θέλησή μας αυτή να φτάσει σταδιακά σε πραγματικά αξιοπρεπή επίπεδα για τους παραγωγούς, ήταν η εκτίναξη των τιμών του καφέ στα διεθνή χρηματιστήρια.

Η παγκόσμια κατανάλωση καφέ έχει ξεπεράσει τα τελευταία χρόνια την παραγωγή, οδηγώντας σε σημαντική πτώση των αποθεμάτων. Με αυτή την αφορμή, τεράστια ποσά «ζεστού» κερδοσκοπικού κεφαλαίου άρχισαν να εισρέουν στην αγορά του καφέ, ιδιαίτερα καθώς οι συνήθεις φούσκες των χρηματιστηρίων και των αγορών ακινήτων δεν αποδίδουν πια. Η τάση αυτή
οδήγησε στην εκτίναξη τον τελευταίο χρόνο των τιμών καφέ στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας 25ετίας.

Και πώς αφορούν όλα αυτά το δικό μας, αλληλέγγυο εμπόριο; Όσο οι τιμές στη διεθνή αγορά καφέ βρίσκονταν σε χαμηλά και, πολύ συχνά, εξευτελιστικά επίπεδα, η τιμή διαμορφωνόταν ανεξάρτητα από την αγορά, σε συνεννόηση απ' ευθείας με τους συνεταιρισμούς. Τον τελευταίο χρόνο, όμως, τα «τσακάλια» (οι τοπικοί μεσάζοντες στις χώρες παραγωγής του καφέ), ακολουθώντας την εκτίναξη των τιμών στην παγκόσμια αγορά, άρχισαν να προσφέρουν πολύ υψηλότερες τιμές στους παραγωγούς απ' ό,τι συνήθως, που ξεπερνούσαν την τιμή που είχαμε προσυμφωνήσει με τον συνεταιρισμό. Σε συνεχή επικοινωνία με τους ζαπατιστικούς συνεταιρισμούς, λοιπόν,
διαμορφώσαμε μια τελική τιμή αγοράς που εξασφάλιζε ότι οι παραγωγοί θα πληρώνονταν καλύτερα από τις τιμές που προσέφεραν τα «τσακάλια».

Δεν λυπούμαστε καθόλου για το γεγονός ότι οι παραγωγοί καφέ ανά τον πλανήτη επιτέλους ανταμείφθηκαν φέτος πραγματικά αξιοπρεπώς για τον κόπο τους. Αυτός, άλλωστε, είναι ένας από τους βασικούς στόχους του αλληλέγγυου εμπορίου. Γνωρίζουμε, όμως, ότι και αυτή η χρηματιστηριακή φούσκα θα σκάσει, και την επόμενη ημέρα τα δίκτυα αλληλέγγυου εμπορίου θα πρέπει να είναι ακόμη πιο ενισχυμένα. Γι' αυτό επιλέξαμε μαζί με τους ζαπατιστικούς συνεταιρισμούς καφέ η δική μας τιμή να τους «θωρακίζει» από το εφήμερο δέλεαρ των υψηλών τιμών της αγοράς.

Έτσι, λοιπόν, έφτασε ο καφές στην Ελλάδα στα 4,80 ευρώ/κιλό και, συνυπολογίζοντας τη φύρα κατά την επεξεργασία (20%), στα 6 ευρώ/κιλό στον ψημένο καφέ. Τον υποδεχθήκαμε με αντικρουόμενα συναισθήματα. Από τη μία χαιρόμασταν που οι παραγωγοί είχαν πληρωθεί τόσο καλά για τον κόπο τους και οι ζαπατιστικοί συνεταιρισμοί είχαν αντέξει την πίεση των υψηλών τιμών της αγοράς. Από την άλλη βρισκόμασταν σε ένα περιβάλλον κρίσης όπου δυσκολευόμαστε όλο και περισσότερο να τα βγάλουμε πέρα. Προσπαθήσαμε να ισορροπήσουμε την κατάσταση, μειώνοντας όσο μπορούσαμε το δικό μας οικονομικό περιθώριο, από το οποίο καλύπτονται τα λειτουργικά έξοδά μας και η αμοιβή όσων εργάζονται στον συνεταιρισμό Συν-Αλλοις, ώστε η τελική τιμή πώλησης να μην εκτιναχθεί στα ύψη. Σαν ποσοστό επί της τελικής τιμής, η πτώση αυτή είναι σημαντική, αλλά ακόμα και ως απόλυτο νούμερο το μειώσαμε κατά 10-15 %. Επιλέξαμε να κρατήσουμε το ποσό ενίσχυσης των ζαπατιστικών δομών (1 ευρώ/κιλό καφέ που διακινούμε) άθικτο, καθώς η αλληλεγγύη κρίνεται στα δύσκολα, όπως μας έχει διδάξει τόσες φορές το κίνημα των ζαπατίστας.