Το κυρίαρχο αγροδιατροφικό μοντέλο και οι επιπτώσεις του

Όσο περισσότερο οι κοινωνίες θα εξαρτώνται από τα προϊόντα και τις μεθόδους των πολυεθνικών, τόσο λιγότερο ικανές θα είναι να τραφούν με τις δικές τους δυνάμεις. Οι συνομιλίες στον Π.Ο.Ε. κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση δίνοντας στις πολυεθνικές όλο και περισσότερο τη δυνατότητα για έλεγχο του αγροδιατροφικού συστήματος.

Τα ποικίλα αγροδιατροφικά συστήματα, αποτελούν σήμερα μέρος της επιταχυνόμενα παγκοσμιοποιούμενης οικονομίας. Από τη μια μεριά οι εισροές – γη, νερό, ενέργεια, επιστήμη, τεχνολογία, έρευνα, περιβάλλον, κεφάλαιο, καιρός- που αλληλεπιδρούν με τους παράγοντες της ζήτησης – πληθυσμός, κατανάλωση, διατροφή και εμπόριο. Τα συστήματα αυτά κυριαρχούνται από την κερδοσκοπική γεωργική παραγωγή: τις μεγάλες πολυεθνικές με βάση το Βορρά με κάποια συνεργασία με παρόμοιες επιχειρήσεις και μεγάλους γαιοκτήμονες του Νότου. Αυτός ο συνδυασμός καθρεφτίζει την παγκόσμια οικονομία στο σύνολό της, δεν είναι κατευθυνόμενη στο λογικό σκοπό ενός διατροφικού συστήματος, την καταπολέμηση της πείνας, αλλά έναν πρακτικό και άμμεσο οικονομικό σκοπό, τη μεγιστοποίηση του κέρδους. Έτσι, η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, ήδη κατέληξε στο «παράδοξο» της αυξανόμενης πείνας ανάμεσα στην «αφθονία». Στις ΗΠΑ, το γεγονός ότι παράγονται 40% περισσότερα τρόφιμα απ' όσα χρειάζεται ο πληθυσμός, δεν εμποδίζει 26 εκατ. Αμερικανούς να επιβιώνουν μόνο από τα υποτυπώδη δημόσια βοηθήματα και τις φιλανθρωπικές δωρεές.

Η αυξανόμενη πίεση για την εκβιομηχάνιση και την παγκοσμιοποίηση της παγκόσμιας γεωργίας και της παραγωγής τροφίμων θέτει το μέλλον της ανθρωπότητας και του φυσικού κόσμου σε κίνδυνο. Οι επιτυχημένες μορφές σε κοινοτικό επίπεδο τοπικής γεωργίας που έχουν ταΐσει μεγάλο μέρος του κόσμου για χιλιετίες, συντηρώντας παράλληλα το περιβάλλον, γρήγορα αντικαθίστανται από εταιρικά ελεγχόμενα, βασισμένα στην τεχνολογία, τη μονοκαλλιέργεια και προσανατολισμένα προς τις εξαγωγές αγροδιατροφικά συστήματα. Αυτά τα συστήματα έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, στην ποιότητα τροφίμων και στη διατροφή, στους παραδοσιακούς τρόπους ζωής, επιταχύνοντας την υπερχρέωση μεταξύ των εκατομμυρίων των αγροτών, και το χωρισμό τους από τα εδάφη που έχουν ταΐσει παραδοσιακά τις κοινότητες και τις οικογένειες τους. Αυτή η μετάβαση αυξάνει την πείνα, την απώλεια της γης, την έλλειψη στέγης, προκαλεί απελπισία και αυτοκτονίες μεταξύ των αγροτών. Υποβιβάζει επίσης τα συστήματα υποστήριξης της ζωής του πλανήτη και αυξάνει την παγκόσμια αποξένωση των λαών από τη φύση και την ιστορική τους συνέχεια. Τέλος, καταστρέφει τα οικονομικά και πολιτιστικά θεμέλια των κοινωνιών, υπονομεύει την ασφάλεια και την ειρήνη, και δημιουργεί ένα πλαίσιο για την κοινωνική αποσύνθεση και τη βία.

Οι τεχνολογικές επεμβάσεις που πλασάρουν οι παγκόσμιες επιχειρήσεις ως πανάκια στη λύση παγκόσμιων προβλημάτων, όπως της δήθεν «αναποτελεσματικότητας της μικρής - κλίμακας παραγωγής» και άρα στην υποτιθέμενη λύση της πείνας, είχαν τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Από την Πράσινη Επανάσταση έως τη Βιοτεχνολογική επανάσταση, οι τεχνολογικές έφοδοι στα ιστορικά και φυσικά μέσα της τοπικής παραγωγής έχουν αυξήσει την ευπάθεια των οικοσυστημάτων. Έχουν προκαλέσει μόλυνση του αέρα, του νερού και του εδάφους, καθώς και ένα νέο είδος μόλυνσης, της γενετικής, μέσω των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, επιδεινώνοντας την κρίση της αύξησης της παγκόσμιας θερμότητας μέσω της ισχυρής εξάρτησης από τα καύσιμα, την απελευθέρωση αερίων και άλλων υλικών.

Όλα αυτά επιπλέον, χωρίς να αυξάνεται η αποτελεσματικότητα της παραγωγής εάν υπολογίσουμε το κοινωνικό και οικολογικό κόστος αυτού του είδους της παραγωγής και τις τεράστιες δημόσιες επιδοτήσεις που απαιτούνται. Όχι μόνο δεν μειώνουν την πείνα, ακριβώς το αντίθετο. Έχουν ενθαρρύνει την μεγέθυνση και τη συγκέντρωση ενός μικρού αριθμού γιγαντιαίων αγροδιατροφικών επιχειρήσεων που τώρα ελέγχουν την παγκόσμια παραγωγή, το μέλλον των αγροτών, της παραγωγής τροφίμων, την ικανότητα των κοινωνιών να επιτύχουν αυτάρκεια σε βασικά τρόφιμα.

Η αρνητική αυτή τάση που υπήρχε κατά τη διάρκεια του τελευταίου μισού αιώνα έχει επιταχυνθεί από τους πρόσφατους κανόνες από τις παγκόσμιες γραφειοκρατίες όπως ο ΠΟΕ, ΠΤ, ΔΝΤ και ο Codex Alimentarius. Οι θεσμοί αυτοί ακολοθούν πολιτικές που εξυπηρετούν τα συμφέροντα των πολυεθνικών επιχειρήσεων, πάνω από όλα, ενώ υπονομεύουν τα δικαιώματα των παραγωγών και των καταναλωτών και το δικαίωμα των κοινοτήτων να ρυθμίσουν το εμπόριο και τις ζωές τους ανάλογα με τις ανάγκες τους.

ΠΗΓΗ: Μανιφέστο για το μέλλον της τροφής (en/it)