Ο Σπόρος
Εναλλακτικό και Αλληλέγγυο Εμπόριο
Ο Σπόρος προωθεί ένα διαφορετικό μοντέλο διακίνησης προϊόντων που έχει σαν στόχο όχι το κέρδος, αλλά την ικανοποίηση των αναγκών μας με διαφορετικό τρόπο. Το ονομάζουμε εναλλακτικό και αλληλέγγυο εμπόριο, γιατί δεν βασίζεται στην εκμετάλλευση και την ανωνυμία που διακρίνει το συμβατικό εμπορικό κύκλωμα. Βασίζεται σε οριζόντιες και ανθρώπινες σχέσεις, στη συνεργασία, την εμπιστοσύνη, την ανταλλαγή, την αυτονομία.
Πιστεύουμε πως η ποιότητα των προϊόντων δεν βρίσκεται στη συσκευασία και τη διαφήμιση. Πίσω από την τιμή και την μάρκα τους, υπάρχει η ιστορία, η γεωγραφία, η διαδρομή που έκαναν για να φτάσουν ως εμάς και βέβαια τα πρόσωπα: οι άνθρωποι που τα παράγουν, τα διακινούν και τα προμηθεύονται.
Στο εναλλακτικό και αλληλέγγυο εμπόριο, οι παραγωγοί διαθέτουν απ’ ευθείας τα προϊόντα τους σε δίκτυα αλληλέγγυων προμηθευτών σε αρκετά καλύτερες τιμές από τις συνήθως εξευτελιστικές της αγοράς. Ξεφεύγουν με αυτό τον τρόπο από τους μεσάζοντες και τις μεγάλες εταιρείες. Μέσα από αυτήν την συνεργασία, ενδυναμώνουν την αυτονομία τους, ενισχύουν τις παραγωγικές δομές τους σεβόμενοι το φυσικό περιβάλλον και συνεισφέρουν σε προγράμματα υποδομής (εκπαίδευσης, υγείας κ.ά.) στις τοπικές κοινωνίες τους. Παράλληλα οικοδομούνται σταθερές σχέσεις με τους ανθρώπους που διακινούν και καταναλώνουν τα προϊόντα τους.
Στον Σπόρο διακινούμε προϊόντα παραγωγών που αγωνίζονται συλλογικά μέσα σε συνεταιρισμούς ή κινήματα για να αλλάξουν τις ζωές τους στις σκληρές συνθήκες του «φτωχού Νότου» αλλά και του «πλούσιου Βορρά».
Σε συνεργασία με τον γερμανικό συνεταιρισμό Café Libertad ή την ιταλική κοινωνική οργάνωση Libero Mondo εισάγουμε και διακινούμε καφέ από τους Ζαπατίστας, ζάχαρη από το Κίνημα των Χωρίς Γη στη Βραζιλία και από το Εκουαδόρ, κακάο και σοκολάτα από τη Βολιβία, τη Βραζιλία, το Εκουαδόρ και την Παραγουάη, τσάι από την Ινδία και τη Ν. Αφρική, μάτε από τη Βραζιλία, ζυμαρικά από την Ιταλία, απορρυπαντικά με συστατικά από τη Βραζιλία. Παράλληλα από το 2007 κάναμε δύο απευθείας εισαγωγές καφέ από έναν νέο ζαπατιστικό συνεταιρισμό (ssit lequil lum) θέλοντας να ενισχύσουμε τις νέες πρωτοβουλίες αυτοοργάνωσης των παραγωγών. Επίσης διακινούμε ζυμαρικά, πολτό τομάτας, μέλι, κουλουράκια από συνεταιρισμούς ή βιοκαλλιεργητές στην Ελλάδα.
Τα προϊόντα αυτά δεν βρίσκονται βέβαια στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Διακινούνται στον «Σποροχώρο» στην Αθήνα αλλά και μέσω ενός διευρυνόμενου δικτύου ανθρώπων, συλλογικοτήτων και μικρών καταστημάτων σε όλη τη χώρα. Όλοι συμμετέχουν στην προσπάθεια αφιλοκερδώς και συνδέονται με ανθρώπινες σχέσεις και όχι σχέσεις πελατείας. Το οικονομικό πλεόνασμα που προκύπτει από αυτήν τη διαδικασία δεν καταλήγει στις τσέπες κανενός ιδιοκτήτη ή μετόχου, αλλά στηρίζει τη δομή, τη βιωσιμότητα και την εξέλιξη του εγχειρήματος ενώ ένα τμήμα του επιστρέφει στο κίνημα των Ζαπατίστας.
Ο Σπόρος γεννήθηκε, κατά μία έννοια, στην Τσιάπας του Μεξικού. Ήταν το κίνημα των Ζαπατίστας που μας ενέπνευσε, το φθινόπωρο του 2004, να ξεκινήσουμε ένα νέο εγχείρημα. Αρχίσαμε να διακινούμε, χέρι με χέρι, καφέ από ζαπατίστικους συνεταιρισμούς σαν μια κίνηση έμπρακτης αλληλεγγύης αλλά και σαν ένα δημιουργικό πείραμα στη δική μας πραγματικότητα. Σκοπός μας ήταν να βάλουμε στην πράξη και το σήμερα μερικές από τις ιδέες μας για τον άλλον κόσμο που οραματιζόμαστε.
Συνειδητοποιήσαμε ότι η δύναμη που σπρώχνει στην εξαθλίωση και την περιθωριοποίηση ολόκληρους πληθυσμούς στον λεγόμενο «παγκόσμιο Νότο», είναι η ίδια που φτωχαίνει και τις δικές μας ζωές. Αναγκαζόμαστε να αφιερώνουμε όλο και περισσότερες ώρες σε ανελεύθερες και επισφαλείς δουλειές και δελεάζομαστε σε μια μονότονη κατανάλωση υποβαθμισμένων αγαθών και συναισθημάτων. Αποφασίσαμε λοιπόν να συνδέσουμε τα προβλήματά μας αλλά και τις προσπάθειές μας για να αλλάξουμε τις ζωές μας. Και σιγά σιγά ανακαλύψαμε ότι δεν ήμασταν καθόλου μόνοι και μόνες μας.
Κάτω από την επιφάνεια και άλλοι άνθρωποι εφαρμόζουν τις ίδιες σκέψεις και παίρνουν κάθε μέρα την οικονομική δραστηριότητα στα χέρια τους σε αυτοδιαχειριζόμενες επιχειρήσεις, δίκτυα αλληλέγγυου εμπορίου, χαριστικά και ανταλλακτικά παζάρια, δίκτυα παραγωγών-καταναλωτών αγροτικών προϊόντων, σε εγχειρήματα όπως η Συνεταιριστική Παράκαμψη Μεσαζόντων (Σ.Π.Α.Μ.Ε) στη Θεσσαλονίκη, η «Terra Verde» στα Χανιά και το «Εμείς και ο Κόσμος» στο Ηράκλειο της Κρήτης. Άνθρωποι που αναζητούν άλλους τρόπους να συσχετίζονται, να ικανοποιούν τις ανάγκες τους, να οργανώνουν τη δημιουργικότητά τους, να αποκτούν πρόσβαση στη γνώση. Εγχειρήματα που αν και δεν εξαλείφουν την φτώχεια, την εκμετάλλευση, την αδικία, αποδεικνύουν ότι η πραγματικότητα μπορεί να αλλάξει.
Δεν πρόκειται για μια ουτοπία, αλλά για μια πολύμορφη -και συχνά αντιφατική- κοινωνική πρακτική, που εξελίσσεται δυναμικά για το ατομικό, συλλογικό και κοινωνικό όφελος: το κίνημα της αλληλέγγυας οικονομίας, μια διαδικασία αλλαγής της οικονομικής δραστηριότητας στο σήμερα. Είναι ένας άλλος, νέος δρόμος που φτιάχνεται προχωρώντας , ρωτώντας και μετασχηματίζοντας το παρόν. Αυτόν τον δρόμο θέλουμε να περπατήσουμε και στον Σπόρο συζητώντας, ανταλλάσσοντας απόψεις και εμπειρίες, δρώντας μαζί με άλλους ανθρώπους και ομάδες που θέλουν να πειραματιστούν στη δημιουργία σχέσεων που βασίζονται στην αλληλεγγύη και το αμοιβαίο όφελος.
Ο Σπόρος είναι μια κοινότητα ανθρώπων, διαφορετικών ηλικιών, απόψεων και προτιμήσεων με τη νομική μορφή ενός συνεταιρισμού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Δεν χωριζόμαστε μεταξύ μας σε «προϊσταμένους» και «υφισταμένους», αντίθετα επιμένουμε να συσχετιζόμαστε όσο πιο ισότιμα και ελεύθερα μπορούμε, ανάλογα με τις διαθεσιμότητες και τα ενδιαφέροντα του καθενός και της καθεμιάς. Παίρνουμε όλες τις σημαντικές αποφάσεις με συναίνεση, σε γενικές συνελεύσεις, ενώ για τα επιμέρους και πρακτικά ζητήματα δουλεύουμε σε ολιγομελείς ομάδες. Είναι διαδικασίες μέσα από τις οποίες συνεχίζουμε να μαθαίνουμε πώς να σεβόμαστε τον πλούτο των διαφορετικών απόψεων, να ξεπερνάμε τα προβλήματα με αλληλοσεβασμό και να ισορροπούμε το ατομικό με το συλλογικό όφελος.
